အႏုပညာရသေျမာက္ေသာ ညေနခင္းေလး

က်မတို႔ေက်ာင္းမွာ INSA (International Network for Social Action) ဌာနက အမတစ္ေယာက္ က်မတို႔ ျမန္မာ သူငယ္ခ်င္းတစ္ေယာက္ကို စကားလက္ေဆာင္ပါးလာတယ္။ အဲဒါကေတာ့ ၂၁ ဇြန္ ၂၀၀၉ မွာ ဖိလစ္ပိုင္က Indigenous ေတြ Manila Bay နားက CCP (Culture Center of the Philippines) မွာလာၿပီး ကျပၾကမယ္တဲ့။ ပထမေတာ့ အိမ္က သူငယ္ခ်င္းေတြ မသြားလို႔ က်မလည္း သြားဖို႔စိတ္အားမသန္ဘူး။ ဒါေပမယ့္ ဖိလစ္ပိုင္မွာ ေနတုန္း သူတို႔ရဲ႕ တိုင္းရင္းသားရုိးရာ အကကို အနည္းဆံုးတစ္ေခါက္ေတာ့ သြားေလ့လာ သင့္တယ္လို႔ ကိုယ့္ကိုကိုယ္ ယူဆမိတယ္ေလ။ ဒါနဲ႕ ျမန္မာသူငယ္ခ်င္း ၂ေယာက္ရယ္၊ အီသီယိုးပီးယားက သူငယ္ခ်င္း ၁ေယာက္ရယ္ ျပီးေတာ့ က်မအပါအ၀င္ ေလးေယာက္သြားၾကည့္ျဖစ္ၾကတယ္။

က်မတို႔အဖြဲ႔ေတြ Manila ရဲ႕ traffic မွာ ပိတ္မိလို႔ နည္းနည္းေနာက္က်သြားတယ္။ ေရာက္ေရာက္ခ်င္းအ၀င္၀မွာ ကိရိယာကေလးတစ္ခုနဲ႔ ကုိယ္အပူခ်ိန္ကို တိုင္းပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ H1N1 ရွိမရွိ ပြဲလာပရိသတ္ကို စစ္ေဆးေနတာပါ။ စစတုန္းကေတြးထားတာကေတာ့ ဓါတ္ပံုေတြ ရုိက္ၿပီးမွတ္တမ္းတင္ခဲ့မယ္ေပါ့။ ေနာက္ေတာ့ အေတြးနဲ႕ လက္ေတြ႕ တက္တက္စင္ေအာင္လြဲခဲ့ရတယ္။ ဘာလို႕လဲဆိုေတာ့ သူငယ္ခ်င္းတစ္ေယာက္ ကင္မရာယူသြားမလို႔လုပ္တာ lady guard က မယူရဘူးတဲ့။ ဒါနဲ႕ ကင္မရာကို ဂိတ္မွာထားခဲ့ရတဲ့အတြက္ ေၾကာင့္ ရုိးရာေဖ်ာ္ေျဖတင္ဆက္မွု ဓါတ္ပံုေတြကို မယူခဲ့ရဘူးေလ။ Sayang! (ဆိုးလိုက္တဲ့အျဖစ္။)

က်မတို႔ CCP အထဲ ကိုေရာက္တဲ့အခ်ိန္မွာ ပြဲကစႏွင့္ေနပါျပီ။ ေဖ်ာ္ေျဖတင္ဆက္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ပရိသတ္ေတြကို ၀င္ခြင့္မျပဳပါဘူး။ အေႏွာက္အယွက္ျပဳမွာစိုးလို႔နဲ႕တူပါတယ္။ ေဖ်ာ္ေျဖတင္ဆက္မွုတစ္ခုနဲ႕တစ္ခုအၾကား ခဏရပ္ သြားတဲ့အခ်ိန္မွာ က်မတို႕ကို ၀င္ခြင့္ျပဳခဲ့ပါတယ္။



၀င္၀င္ခ်င္းမွာပဲ သူတို႔ရဲ႕ တိုင္းရင္းသား ၀တ္စံုေတြကို ၀တ္ဆင္ျပီး အႏုပညာကို ရသခံစားမွုအျပည့္နဲ႕ တင္ဆက္ ေနတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ က်မကို ဆြဲေဆာင္တဲ့အရာကေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ ၀တ္စံုေတြေပါ့။ က်မတို႔ ျမန္မာတိုင္းရင္း သားေတြရဲ႕ ၀တ္စံုနဲ႕ တအားတူပါတယ္။ က်မသူတို႔ကို ေတြ႕တာနဲ႔ အမိျမန္မာျပည္ကို ေျပာမျပတတ္ေအာင္ လြမ္းမိပါတယ္။ က်မေလ့လာမိသေလာက္ကေတာ့ ဘယ္ႏိုင္ငံမွာမဆို ေတာင္ေပၚတိုင္းရင္းသားေတြရဲ႕ ၀တ္စား ဆင္ယင္ပုံနဲ႕ ယဥ္ေက်းမွုအကေတြက ဆင္တူယိုးမွားရွိေနတာပါပဲ။

အဲဒီအကထဲက အကအဖြဲ႕တစ္ဖြဲ႕ ၀တ္စံုကေတာ့ က်မတို႕ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ နာဂ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးရဲ႕ ၀တ္စံုနဲ႕ တအားတူပါတယ္။ သူတို႔ကတဲ့အခါမွာ သတၱဳေမာင္းကို ထုျပီးကေလ့ရွိပါတယ္။ အင္မတန္မွ လွပတဲ့ အႏုပညာ တင္ဆက္မွုျဖစ္ပါတယ္။ ထူးဆန္းတာတစ္ခုက သူတို႔ခါးမွာ စည္းထားတဲ့ ပိတ္အနီေလးက က်မတို႔ ကရင္ေခါင္း ေပါင္း နဲ႕ တအားကို တူပါတယ္။

တိုင္းရင္းသားအကတစ္ခုထဲနဲ႕တင္ဆက္တာမဟုတ္ပါဘူး။ အေနာက္တိုင္းဂီတကို တိုင္းရင္းသား ယဥ္ေက်းမွု အႏုပညာအက နဲ႕ ေရာေႏွာလိုက္တဲ့အတြက္ အင္မတန္မွ ခ်စ္စရာေကာင္းသြားတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ အေနာက္တိုင္းေတးဂီတကို ဦးေဆာင္တဲ့အဖြဲ႕ကေတာ့ ဒီအခမ္းအနားကို ကမကထျပဳလုပ္တဲ့ cartwheel foundation အဖြဲ႕ပဲျဖစ္ပါတယ္။ cartwheel foundation အဖြဲ႕ကေတာ့ အေမရိကန္လာတဲ႔သူေတြပဲျဖစ္တယ္။ သူတို႕ကေတာ့ ေထာင္ေထာင္ေမာင္းေမာင္း အသားျဖဴျဖဴ။ တိုင္းရင္းသားေလးေတြကေတာ့ အသားမဲမဲ နဲ႕ အရပ္ပုပု။ ဒါေပမယ့္ ခြဲျခားဆက္ဆံမွုေတြ ဒီအႏုပညာေဖ်ာ္ေျဖပြဲအတြင္း အရိပ္အေရာင္ေတြရွိမေနပဲ ခ်စ္ၾကည္ရင္းႏွီးစြာ တင္ဆက္ေနတာကို လွလွပပ ျမင္ေတြ႕ခဲ့ရပါတယ္။ သူတို႕ရဲ႕ရည္ရြယ္ခ်က္ေခါင္းစဥ္ကေတာ့ culture in harmony ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ေတာ္ေတာ္ေလးကို ျမဴးႃကြ ၿမိဳင္ဆိုင္လို႔ေနပါတယ္။ သူတို႔တင္ဆက္တဲ့ အခ်ိန္မွာဆိုရင္ ပရိသတ္က သူတို႔ ကတဲ့အတိုင္းလိုက္ၿပီးလက္ခုပ္တီးေနပါတယ္။



အဲဒီပြဲမွာ တေယာအဖြဲ႕ႀကီးတစ္ဖြဲ႕လည္း ပါ၀င္ပါေသးတယ္။ သူတို႕ကေတာ့ သီးသန္႔ပဲ တင္ဆက္ပါတယ္။ အားလံုးကေတာ့ ဖိလစ္ပိုင္သားေတြပါပဲ။ အရြယ္မ်ိဳးစံုအလိုက္ ပါ၀င္ၿပီး အားရပါးရကို တီးခတ္ေဖ်ာ္ေျဖေန ပါတယ္။ အငယ္ဆံုးက ရ ႏွစ္ သို႔မဟုတ္ ဂ ႏွစ္ ပဲရွိအံုးမယ္ ထင္ပါတယ္။ အစက ထင္ထားတာ သူတို႔ေတြပဲတီးခတ္မယ္ေပါ့။ ေနာက္ေတာ့ ဘယ္ဟုတ္မလဲ။ အမ်ိဳးသမီးကေလးတစ္ေယာက္က ဂ်ိဳင္းေထာက္ တဖက္ကို အားျပဳၿပီး စင္ေရွ႕ကို ေလွ်ာက္လာပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ အႏုပညာတီးခတ္သံနဲ႕အညီ သူမရဲ႕ မ်က္ႏွာေန မ်က္ႏွာထားေလးကို အမ်ိဳးမ်ိဳးေျပာင္းျပီး အားမာန္အျပည့္နဲ႕ ခံစားသီဆိုေနပါတယ္။ သူရဲ႕စာသားေလးကို နားလည္လို႕ေတာ့မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ နားဆင္ေနစဥ္ အေတာအတြင္း သူ႕ကိုက်မၾကည့္ၿပီး အလိုလို မ်က္ရည္၀ဲတက္ခဲ့ပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ သူမရဲ႕ဘ၀ကို အရွံဳးမေပးပဲ အရာတစ္ခုမွာ ထူးခၽြန္ေအာင္ စြမ္း ေဆာင္ျပႏိုင္လို႕ပါပဲ။ အင္မတန္ ခြန္အားရခဲ့ပါတယ္။ ပြဲအၿပီးမွာ က်မသူ႕ကို သြားၿပီး လက္ဆြဲႏွုတ္ဆက္ခဲ့ပါတယ္။

အဲဒီပြဲမွာ တျခားေက်ာင္းက ျမန္မာေက်ာင္းသားေလးေတြလည္း လာၾကည့္က်ပါတယ္။ သူတို႕လည္းက်မကို ေတြ႕ေရာ ျမန္မာျပည္လည္း ဒီလိုလုပ္ရင္ေကာင္းမယ္လို႕ေျပာလာတယ္။ က်မလဲ ဒီလိုမ်ိဳး ထပ္ထူခံစားမိတယ္ ေလ။ ဘာလို႕လဲဆိုေတာ့ က်မတို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံက တိုင္းရင္းသားမ်ိဳးႏြယ္စု အစိတ္ေသးေသးေလးေတြမ်ားတဲ့ ႏိုင္ငံေလ။ ဒီလိုပြဲမ်ိဳးလုပ္လိုက္ရင္ တအားကို ၾကည့္ေကာင္းမယ္။ ၿပီးေတာ့ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးေလးေတြရဲ႕ ယဥ္ေက်းမွုကို ထိန္းသိမ္းရာလည္း ေရာက္တယ္ေလ။


ဖိလစ္ပိုင္မွာ၂၁ ရက္ေန႕ညဟာ က်မအတြက္ အမွတ္ရစရာ မေမ့ႏိုင္ေသာ ေန႕တစ္ေန႕ျဖစ္တယ္။ ၿပီးေတာ့ ဖိလစ္ပိုင္က indigenous နဲ႕ cartwheel foundation အဖြဲ႕အတြက္လည္း က်မအမ်ားႀကီး ဂုဏ္ယူ၀မ္းေျမာက္ မိပါတယ္။ သူတို႕ရဲ႕ အကြက္က်က် ဖန္တီးမွုနဲ႕ စီစဥ္ညႊန္ၾကားႏိုင္မွုတို႕ကို မ်ားစြာေလးစားမိတယ္။ ေနာက္ေနာင္ လည္း ဒီထက္ဆထက္ထမ္းပိုးမ်ားစြာ ေဆာင္ရြက္ၿပီး ေအာင္ျမင္ေက်ာ္ ၾကားႏိုင္ပါေစ။