ႏုိဘယ္လ္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုရွင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား

ေက်ာင္းတဖက္တက္ရင္း အားတဲ့အခ်ိန္မွာဆိုရင္ က်မတာ၀န္က်တဲ့ International Studies Department မွာ အလုပ္လုပ္ရပါတယ္။ semester တစ္ခုမွာ နာရီ ရ၀ လုပ္ရပါတယ္။ အလုပ္လုပ္ရင္း လုပ္စရာမရွိလို႕ နားေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ရုံးခန္းက စာအုပ္စင္ေလးကို မ်က္စိကစားၾကည့္လုိက္တယ္။ ဒါနဲ႕ Pananaw လို႔အမည္ရတဲ့ newsletter ေလးကို ေကာက္ကိုင္ ၾကည့္လိုက္ေတာ့ UP (The University of the Philippines Center for Women Studies) က ထုတ္ေ၀ထားတဲ့ newsletter တစ္ေစာင္ျဖစ္ေနတယ္။

ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုတံဆိပ္ႀကီး

စာအုပ္ေလးကို လွန္ေလွာၾကည့္လိုက္တဲ့အခါ ၂၀၀၅ ခုႏွစ္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ဆုရွင္ အျဖစ္ တကမၻာလံုးမွာ ရွိတဲ့ အမ်ိဳးသမီး အေယာက္ ၁၀၀၀ကို ယာထားတဲ့ အေၾကာင္း အရာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ အထဲက Philippines က အမ်ိဳးသမီး ၂၇ ေယာက္ ပါ၀င္တဲ့ အတြက္ ဂုဏ္ယူစြာ အသားေပး ထုတ္ေဖာ္ ေရးသား ထားတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ ဒါနဲ႕ က်မ နည္းနည္း စိတ္၀င္စားသြားတယ္။ ေရွ႕ေလ်ာက္ သြက္သြက္ကေလး ဖတ္ေနမိတယ္။ ျမန္မာျပည္က အမ်ိဳးသမီးေရာ ဘယ္ႏွစ္ေယာက္ ပါမလဲဆုိတဲ့ သိခ်င္ေဇာနဲ႔ေပါ့။ ၀မ္းနည္းစြာနဲ႔ပဲ အဲဒီ ေဖာ္ျပထားတဲ့ စာရင္းမွာ မေတြ႕ခဲ့ရပါဘူး။ ျမန္မာျပည္က အမ်ိဳးသမီးလည္း ပါ၀င္ေကာင္း ပါ၀င္ပါလိမ့္မယ္။ သူတို႕ ေဖာ္ျပဖို႕အတြက္ ေနရာမဆန္႕လို႔လည္း ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၅၀ ထက္ မနည္းဘူး ဆိုေတာ့ ႏုိင္ငံ အားလုံုး ကိုေတာ့ ဘယ္ ေဖာ္ျပႏိုင္မလဲေနာ္။

ဒါေပမယ့္လဲ ၁၉၀၁ ကေန ၂၀၀၄ ခုႏွစ္အထိ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုကို ဆြတ္ခူးခဲ့တဲ့ အမ်ိဳးသမီး အေၾကာင္းေတြကို ခုႏွစ္ အလိုက္ လူနာမည္ နဲ႕ သူတို႔ ဘာအတြက္ ရရွိခဲ့တာလဲ ဆိုတာကို အတိုခ်ံဳး ေဖာ္ျပထားတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ပါခဲ့တာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ က်မ ျမန္မာ အမ်ိဳးသမီး တစ္ဦးအေနနဲ႕ အင္မတန္ပဲ ၀မ္းသာ ဂုဏ္ယူမိပါတယ္။

ဒီေတာ့ ဖတ္ရင္းနဲ႔ အေတြးတစ္ခု ၀င္လာတာက ဘာျဖစ္လို႔ အမ်ိဳးသမီး အေယာက္ ၁၀၀၀ ကို ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆု ေပးဖို႕ ယာယီ စာရင္း တင္သြင္းတဲ့ project ကို လုပ္ရတာလဲလို႕။ ဒါနဲ႕ အဲဒီ အေျဖကို ေတြ႕သြားတယ္။ ဒီေတာ့ ဖတ္မိသမ်ွ အထဲက ဗဟုသုတ ရမယ္ထင္တဲ့ အရာေလး တစိတ္ တပိုင္းကို ဘာသာျပန္ၿပီး ေအာက္ပါအတိုင္းပဲ တတ္စြမ္းသမ်ွ ေရးသားလိုက္ရပါေတာ့တယ္။

ဘာျဖစ္လို႔ အမ်ိဳးသမီး အေယာက္ ၁၀၀၀ ကို ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုေပးဖုိ႕ ယာယီစာရင္း တင္သြင္းတဲ့ project လုပ္ရတာလဲ?

project လွုပ္ရွားမွုအတြက္ အမွတ္တံဆိပ္

အဲဒီ project ကို ၂၀၀၃ ခုႏွစ္မွာ Maren Haartie နဲ႕ Dr. Ruth-Gaby Vermot-Magnold တို႔က စတင္တည္ေထာင္ခဲ႔ပါတယ္။ Maren Haartie ကေတာ့ (Swiss Peace) ဆြစ္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အဖြဲ႕မွ ျဖစ္ၿပီး Dr. Ruth-Gaby Vermot-Magnold ကေတာ့ ဥေရာပေကာင္စီ (Council of Europe) ႏွင့္ ဆြစ္ ပါလီမန္ ေကာင္စီက အဖြဲ႕၀င္ တစ္ေယာက္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီ project မွာ Dr က ဥကၠဌ ေနရာကေန တာ၀န္ယူ ထမ္းေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။

Dr. Ruth-Gaby Vermot-Magnold

Dr ဟာ ဥေရာပေကာင္စီ အဖြဲ႕၀င္ တစ္ေယာက္ ျဖစ္သည့္ အားေလ်ာ္စြာ ပဋိပကၡႏွင့္ စစ္ျဖစ္ပြားရာ ေနရာေဒသ ေတြမွာရွိတဲ့ ဒုကၡသည္စခန္းေတြကို အလည္သြားေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီမွာက သူဘာေတြကို ေတြ႕ရွိခဲ့သလဲ ဆိုေတာ့ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ အဲဒီလို အင္မတန္ အႏၱရာယ္မ်ားလွတဲ့ ပတ္၀န္းက်င္မွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ျပန္လည္ တည္ေဆာက္တဲ့ အလုပ္ကို လုပ္ေဆာင္ေနတာပါပဲ။ ဒီ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ သူတို႔မွာ ရွိေနတဲ့ သတၱိႏွင့္အတူ အႏၱရာယ္ က်ေရာက္လာမယ့္ ေဘးကို ထည့္မေတြးဘဲ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို လိုလား ေတာင္းဆို ေနတာပါပဲ။ သူတို႔ေတြဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး တည္ေဆာက္မယ့္ သူေတြပဲ ဆိုတာ သူလက္ေတြ႕က်က် ျမင္ေတြ႕ ခဲ့ရပါတယ္။ ဒါဟာ သူ ဒီ project ကို ဖြဲ႕စည္း တည္ေထာင္ဖို႕ အတြက္ ပထမဦးဆံုး တြန္အားလို႔ ဆိုရပါမယ္။ ဒုတိယတြန္းအားကေတာ့ ၁၉၀၁ ခုႏွစ္ကေန စၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ဆုရွင္ေတြကို ေရတြက္ ႀကည့္လိုက္ရင္ အမ်ိဳးသား ဦးေရက ၈၀ ရွိၿပီး အမ်ိဳးသမီး ဦးေရ ကေတာ့ ၁၂ ပဲ ရွိပါေသးတယ္။ အဲဒါကို သူႀကည့္ၿပီး တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ဒီ project ကို တည္ေထာင္ ခ်င္တဲ့ စိတ္ေတြ တဖြားဖြား ေပၚလာခဲ့ရပါတယ္။

အဲဒီ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုရွင္ အမ်ိဳးသမီး ၁၂ ႏွစ္ေယာက္က ဘယ္သူေတြလဲ?
အဲဒီအမ်ိဳးသမီး ၁၂ ႏွစ္ေယာက္ကေတာ့.......

၁။ ၁၉၀၅ - ၾသစႀတီးယားႏိုင္ငံက Bertha Von Suttner
အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အၿမဲတမ္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ရုံး မွာ ဥကၠဌအျဖစ္ အလုပ္လုပ္ခဲ့စဥ္ သူမရဲ႕ အလုပ္အတြက္ ဂုဏ္ျပဳေသာ အေနျဖင့္

၂။ ၁၉၃၁ - အေမရိကန္ႏိုင္ငံက Jane Addams
ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ လြတ္လပ္ေရးအတြက္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အမ်ိဳးသမီးမ်ား သမဂၢတြင္ ဥကၠဌအျဖစ္ အလုပ္လုပ္စဥ္ ရရွိခဲ့ေသာဆု

၃။ ၁၉၄၆ - အေမရိကန္ႏိုင္ငံက Emily Greene Balch
ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ လြတ္လပ္ေရးအတြက္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အမ်ိဳးသမီးမ်ား သမဂၢတြင္ ဥကၠဌအျဖစ္ အလုပ္လုပ္စဥ္ ရရွိေသာဆု

၄။ ၁၉၇၆ - ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံက Betty Williams
အိုင္ယာလန္ေျမာက္ပိုင္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လွုပ္ရွားမွုအဖြဲ႕ကို တည္ေထာင္သူအျဖစ္
ဂုဏ္ျပဳေသာအားျဖင့္

၅။ ၁၉၇၆ - ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံက Mairead Corrigan
အိုင္ယာလန္ေျမာက္ပိုင္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လွုပ္ရွားမွုအဖြဲ႕ကို တည္ေထာင္သူအျဖစ္
ဂုဏ္ျပဳေသာအားျဖင့္

၆။ ၁၉၇၉ - အိႏၵိယႏိုင္ငံက Mother Theresa
သာသနာျပဳ ႏွင့္ လူမွုအက်ိဳးျပဳ လုပ္ငန္းအတြက္ ဂုဏ္ျပဳေသာအားျဖင့္

၇။ ၁၉၈၂ - ဆြီဒင္ႏိုင္ငံက Alva Myrdal
ဆြီဒင္ႏိုင္ငံ ဆိုရွယ္ ဒီမိုကရက္ ပါတီတြင္ အထင္ကရ အဖြဲ႔၀င္ပုဂၢိဳလ္ျဖစ္ၿပီး
ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံတြင္ လက္နက္မ်ား ေလ်ာ့ခ်ေရးအစီအစဥ္ကို လွုပ္ရွားေဆာင္ရြက္သူအျဖစ္
ဆု ခ်ီးျမွင့္ခံရသူ

၈။ ၁၉၉၁ - ျမန္မာႏိုင္ငံက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္
သူမရဲ႕ အၾကမ္းမဖက္ေသာနည္းျဖင့္ ဒီမိုကေရစီ ႏွင့္ လူ႕အခြင့္အေရး အတြက္ ႀကိဳးပမ္းလွုပ္ရွားမွုအား ဂုဏ္ျပဳေသာ အေနျဖင့္

၉။ ၁၉၉၂ - ကြာတာမာလာႏိုင္ငံက Rigoberta Menchu Tum
တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုမ်ား၏ အခြင့္အေရးမ်ားအား ေလးစားတန္ဖိုးမွုအေပၚတြင္ အေျခတည္၍ တရားမွ်တမွုရွိေရး ႏွင့္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုမ်ား ယဥ္ေက်းမွုကို ျပန္လည္ရင္ၾကားေစ့ေရး အတြက္ သူမရဲ႕ လုပ္ေဆာင္မွုကို အသိအမွတ္ျပဳေသာအားျဖင့္

၁၀။ ၁၉၉၇ - အေမရိကန္ႏိုင္ငံက Jody Williams
အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ေျမျမွဳပ္မိုင္းမ်ား တားျမစ္ေသာ လွုပ္ရွားမွုအဖြဲ႕တြင္
ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ျခင္း
ေျမျမွဳပ္မိုင္းမ်ား ရွင္းလင္းျခင္းႏွင့္ တားျမစ္ျခင္းတြင္
ပါ၀င္ခဲ့ေသာ သူမရဲ႕ လုပ္ေဆာင္မွုအတြက္

၁၁။ ၂၀၀၃ - အီရန္ႏိုင္ငံက Shirin Ebadi
သူမရဲ႕ ဒီမိုကေရစီ ႏွင့္ လူ႕အခြင့္အေရး အတြက္ ႀကိဳးပမ္းလွုပ္ရွားမွုအား ဂုဏ္ျပဳေသာ အေနျဖင့္
အထူးသျဖင့္ အမ်ိဳးသမီး ႏွင့္ ကေလးသူငယ္ အခြင့္အေရးအတြက္ သူမရဲ႕ ႀကိဳးပမ္းလွုပ္ရွားမွု

၁၂။ ၂၀၀၄ - ကင္ညာႏိုင္ငံက Wangari Maathai
သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ဆိုင္ရာ ထိန္းသိမ္းျခင္း၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ႏွင့္ ဒီမိုကေရစီအေရး လွုပ္ရွားမွုအတြက္ တတပ္တအား ပါ၀င္ျခင္းအေပၚ ဂုဏ္ျပဳေသာ အားျဖင့္

Source: Pananaw, The Official Newsletter of the University of the Philippines Center for Women's Studies, Vol XV No.2, ISSN 0115 9844